درس‎نامه اول – مفاهیم و اهمیت تجارت الکترونیک

در این جلسه می‌خواهیم با هم درباره بعضی تعاریف در حوزه تجارت الکترونیک، خرید آنلاین و فروش اینترنتی صحبت کنیم و در ادامه اهمیت تجارت الکترونیک در صنعت سفر و گردشگری را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

اول از همه با تعریف تجارت الکترونیک شروع می‌کنیم. تجارت الکترونیکی (Electronic Commerce) به فرایند خرید، فروش، انتقال یا تبادل محصولات، خدمات و یا اطلاعات از طریق شبکه‎های کامپیوتری از جمله اینترنت گفته می‌شود.

تجارت الکترونیک مهم‌ترین عامل تغییر روش کسب و کارها در سال‌های اخیر بوده که توانسته در تمام مراحل کسب و کار از روش تبلیغات گرفته تا پرداخت صورت حساب‌ها تغییرات عظیمی را ایجاد کند. قبل از توسعه‌ی تجارت الکترونیک این‎گونه بود که شرکت‌های بزرگ تبلیغات‎شان را به صدا و سیما که یک نوع رسانه‎ی تبلیغاتی است، می‌سپردند و به ازای هر ثانیه هزینه خیلی زیادی را پرداخت می‌کردند؛ اما درحال حاضر می‌توانند اسم برند خود را با یک سایتی مثل آپارات به همه بشناسانند.

یکی از مباحثی که در این جلسه به آن می‌پردازیم شبکه‌های اجتماعی است. شرکت‌های بزرگ مثل اکسپدیا و سازمان‌های داخلی موفقی که از شبکه‌های اجتماعی به نحو موثری بهره بردند را بررسی می‌کنیم تا بدانیم چرا شبکه‌های اجتماعی اینقدر مورد توجه قرار‌گرفته‎اند، طبق آخرین مصوبه هزینه تبلیغات بنری در بزرگراه‌های همت و مدرس به ماهی ۳۰۰ میلیون تومان رسیده‌است! اما به نظرتان آیا الان این نوع روش بازاریابی و تبلیغات جواب می‌دهد؟

الان موقع ترافیک همه در حال چک کردن تلگرام‎شان هستند و یا دارند عکس‌های اینستاگرام‎شان را می‌بینند! به نظرتان اصلا به آن بنرهایی که هزینه بسیار زیادی شده توجهی می کنند؟! به همین دلیل و کلی دلایل دیگر ما باید به شبکه‌های اجتماعی توجه بیشتری کنیم و نحوه فعالیت در آن‌ها را مورد بررسی قرار دهیم.

مبحث مهم دیگر در تجارت الکترونیک، تجارت بر بستر موبایل است، گفته می‌شود که اگر یک کسب وکار اینترنتی، رابط کاربری مناسبی برای موبایل طراحی نکرده باشد، سی درصد از مشتریانش را از دست می‌دهد، به‎طوری‎که امروزه دیگر اکثر کسب و کارهای اینترنتی از اپلیکیشن برای خدمات‌دهی بهتر به مشتریان‎شان استفاده می‌کنند. لذا این حوزه از تجارت الکترونیک مخصوصا تا چند سال آینده نقش مهمی را در ایجاد سودآوری برای سازمان‌ها ایفا می‌کند.

در سرفصل‌های دیگر این جلسه در مورد مباحثی از جمله سئو، ایمیل مارکتینگ، خدمات پشتیبانی آنلاین، مباحث امنیتی تهیه نماد الکترونیک و درگاه اینترنتی صحبت خواهیم کرد. حال بیاید در مورد نقش تجارت الکترونیک در صنعت سفر و گردشگری صحبت کنیم. از جمله مزیت‌هایی که تجارت الکترونیک برای مسافران داشته این است که دیگر راحت‌تر می‌توانند در مورد هر چیز اطلاعات کسب کنند مثلا اگر بخواهند به سفر بروند، می‌توانند سایت‌های مختلف را بررسی کنند و در مورد مقصدشان اطلاعات بدست بیاورند و تصمیم بگیرند چطور سفرشان را برنامه‌ریزی کنند. حتی بلیط هواپیما، قطار یا کشتی تفریحی‎شان را هم می‌توانند به‎صورت آنلاین تهیه کنند.

وقتی یک شخصی متوجه می‌شود که چقدر راحت می‌تواند از طریق اینترنت هر اطلاعاتی را که می‌خواهد به دست بیاورد و می‌تواند خیلی راحت سفرش را برنامه‌ریزی کند، دیگر کمتر پیش می‌آید که سراغ آژانس‌های سنتی برود! به‌عنوان مثال سایت‌هایی مثل Travelocity در سطح جهانی دارند فعالیت می‌کنند و نکات و پیشنهادات خوبی برای سفر ارائه می‌دهند، طوری‎که افراد می‌توانند همه فرایند سفرشان را به کمک این سایت‌ها برنامه‌ریزی کنند.

مهم‌ترین دلیل تغییر نقش آژانس‎های مسافرتی در سال‌های اخیر این بوده‌ است که مشتری‌ها انتظارات‎شان بالا رفته و دوست دارند که آژانس‌های مسافرتی همه عملیاتشان را به صورت خودکار انجام بدهند تا وقت‎شان هدر نرود! بهترین کار برای آژانس‌ها می‌تواند این باشد که یک وب سایت ایجاد کنند که مشتری‌ها بتوانند از آن طریق بلیط‎شان را تهیه کنند و در کنارش از خدمات دیگر آژانس هم استفاده کنند.

بیاید در مورد مزیت‌هایی که تجارت الکترونیک می‌تواند برای آژانس‌های مسافرتی ایجاد کند هم صحبت کنیم. شما فرض کنید که یک ایرلاین یک تخفیف استثنایی بلیط هواپیما برای هفته آخر تابستان را به یک آژانس مسافرتی ارائه دهد! در حالت سنتی چطور آژانس‌ها می‌توانند از این فرصت استفاده کنند و همه بلیط‌ها را بفروشند! با کمک ابزارهای تجارت الکترونیک آژانس‌ها می‌توانند خیلی سریع مشتریانشان را از تخفیف آگاه کنند تا بتوانند سریع‌تر بلیط‌ها را بفروشند. این یک مثال از کاربرد‌های تجارت الکترونیک در این صنعت بود.

تجارت الکترونیک می‌تواند در قسمت‌های مختلف از جمله تبلیغات، بازاریابی، ارتباط بهتر با مشتری و مسائلی از این قبیل به آژانس‌های مسافرتی کمک کند. هدف ما در این جلسه این است که تمام مسائل کاربردی تجارت الکترونیک که می‌تواند برای آژانس‌های مسافرتی مفید باشد را ارائه کنیم و بتوانیم با یکدیگر نمونه‌های موفق داخلی و خارجی را بررسی کنیم. در جلسه بعد سعی می‌کنیم کمی از مفاهیم و اصطلاحات اولیه تجارت الکترونیک را توضیح بدهیم تا با آمادگی بیشتر بتوانیم جلسات بعدی را دنبال کنیم ولی اجازه بدهید ادامه این جلسه را اختصاص بدهیم به بررسی یک نمونه موفق تجارت الکترونیک در ایران و در مورد بزرگترین فروشگاه آنلاین ایران صحبت کنیم که مطمئنا می‌توان درس‌های خوبی از آن آموخت.

حتماا اسم سایت دیجی‌کالا به گوش همه شما خورده‌است.

حمید و سعید جوان‌های ۳۷ ساله‎ای که به جای گشت و گذار در راستای خیابان جمهوری و گم شدن در هیاهوی “ارزون ببر و گرون نبر” دلال‌ها، پای اینترنت نشستند. سعید لیسانس مکانیک و فوق لیسانس ام‎بی‎ای از دانشگاه سازمان مدیریت صنعتی و حمید لیسانس صنایع از دانشگاه خواجه نصیر و فوق لیسانس ام‎بی‎ای از دانشگاه علم و صنعت دارد. آن‌ها کارشان را با اتکا به یک ایده شروع کردند. ایده‌هایی که در ابتدا متکی به محتوا (Content) بود، یعنی نقد و بررسی و فروش اینترنتی کالاهای دیجیتال مثل دوربین و موبایل. همچنین، خبری از فروشگاه امروزی دیجی‌کالا نبود.

آن‎ها دوربینی از بازار می‌خرند که لنزش قلابی از کار درمی‌آید. همین اتفاق ناخوشایند جرقه‎ای می‌شود تا به این فکر کنند که سایتی راه بیندازند و به مخاطبان آگاهی بدهند و جنس اصل بفروشند. با هفت نفرکار را شروع کردند. قدرت محتوا و استعداد آن‌ها باعث شد دیجی‌کالا روزبه‎روز توسعه پیدا کند. توسعه‎ای با نرخ رشد ۲۰۰ درصدی، براساس شنیده‎ها آن جمع ۷ نفره به ۱۲۰۰ و اندی رسیده که اکثرشان جوان‌های ۲۶-۲۷ ساله‎ی باانگیزه‎ای هستند که در حال تجربه اولین فرصت شغلی خود هستند. انگیزه‎هایی که ۵۸ درصد سهم بازار خرده‎فروشی آنلاین ایران را به دست آورده‌است. با توجه به این که کل بودجه دولتی برای اشتغال‌زایی ۴ هزارمیلیارد تومان است، متوجه می‌شویم که کاری که دیجی‌کالا برای جامعه بدون کمک دولت کرده‌است، خیلی عظیم بوده و ۵۱ درصد از تعهدهای دولت را عملی کرده‌است. دیجی‌کالا یک سایت با گردش کاری و تولید محتوا انبوه است که روزانه چندین هزار کالا از نقاط مختلف کشور خریداری و جابجا می‌شود. به گفته مدیرهای این سایت روزانه یک میلیون بار به صفحات آن مراجعه و هزاران کالا خریداری می‌شود. امروز بعد از گذشت ۲۰ سال از راه اندازی دیجی‌کالا، در مورد قیمت دیجی‌کالا روایت‌های متعددی شنیده می‌شود؛ که در سال ۹۳ به گزارش جهانی استارت‌آپ بیش از ۱۵۰ میلیون دلار و به تازگی ۵۰۰ میلیون دلار تخمین زده شده‌ است.

خواستیم با این اعداد و ارقام به این بزرگی توضیح بدهیم که یک شرکت ایرانی توانسته‌است با استفاده از تجارت الکترونیک به این جایگاه برسد. حالا می‌توانید درک صحیح‌تری از اهمیت تجارت الکترونیک داشته باشید.

 

امیر قهرمانی مدیر آکادمی فرانگر